สมุนไพร : ว่านสากเหล็ก
Molineria latifolia (W. T. Aiton) Herb. ex Kurz var. (W. T. Aiton) Herb. ex Kurz วงศ์ : HYPOXIDACEAE
ไม้ล้มลุก ลักษณะคล้ายพืชพวกปาล์ม ใบ เดี่ยว เรียงสลับติดกันที่โคนต้น รูปขอบขนานแกมรูปใบหอก คล้ายใบปาล์ม ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบแคบ โคนแผ่กว้างหุ้มลำต้น
ดอก ช่อแบบช่อรูปทรงกระบอกปลายแหลม ดอกสีเหลือง มี 6 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกัน
ผล แก่สีขาวถึงแดง ขนาดยาว 4-5 เซนติเมตร ส่วนที่ด้านขั้วป่องออกเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร และค่อยๆ เรียวไปทางปลายผล
ประโยชน์ : ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ราก ฝนทา แก้สิวฝ้า ยาพื้นบ้านภาคใต้ใช้ เหง้า 30-60 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น ลดอาการปวดประจำเดือน
ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น รับประทานเป็นยาชักมดลูก เช่น คลอดบุตรใหม่ๆ มดลูกลอย เพราะความอักเสบ เนื่องจากความเคลื่อนไหวของมดลูกจากที่เดิมให้เป็นปกติ วิธีใช้คือนำรากมาหั่นบางๆ ตากแห้ง ดองสุราหรือบดรับประทาน ชักมดลูกให้เข้าอู่ แก้มดลูกอักเสบ บำรุงกำลัง ปรุงยาขัดผิว แก้สิวฝ้า จุดด่างดำบนใบหน้า ทำให้หน้าขาว แต่เมื่อถูกแดดจะทำให้หน้าดำ
ดอก 100-150 กรัม
ผล แก่สีขาวถึงแดง ขนาดยาว 4-5 เซนติเมตร ส่วนที่ด้านขั้วป่องออกเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร และค่อยๆ เรียวไปทางปลายผล
ประโยชน์ : ยาพื้นบ้านอีสานใช้ ราก ฝนทา แก้สิวฝ้า ยาพื้นบ้านภาคใต้ใช้ เหง้า 30-60 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น ลดอาการปวดประจำเดือน
ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น รับประทานเป็นยาชักมดลูก เช่น คลอดบุตรใหม่ๆ มดลูกลอย เพราะความอักเสบ เนื่องจากความเคลื่อนไหวของมดลูกจากที่เดิมให้เป็นปกติ วิธีใช้คือนำรากมาหั่นบางๆ ตากแห้ง ดองสุราหรือบดรับประทาน ชักมดลูกให้เข้าอู่ แก้มดลูกอักเสบ บำรุงกำลัง ปรุงยาขัดผิว แก้สิวฝ้า จุดด่างดำบนใบหน้า ทำให้หน้าขาว แต่เมื่อถูกแดดจะทำให้หน้าดำ
ดอก 100-150 กรัม ราก 10-15 กรัม ต้มน้ำดื่ม วันละสามครั้ง หลังอาหาร เช้า กลางวัน เย็น แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ
ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์
โดย คณะเภสัชศาสตร์ ม.มหิดล
